Borówka czarna (Vaccinium myrtillus)

Informacje ogólne

Borówka jest krzewinką występującą na rozległych obszarach półkuli północnej. W zależności od warunków dorasta do wysokości od kilkunastu centymetrów do - w najlepszych warunkach - 60 centymetrów. Tworzy kępy, płaty i łany. Krzewinka macierzysta rozwija koncentrycznie kłącza, z których wyrastają krzewinki potomne. Krzewinki potomne rosną koncentrycznie coraz dalej od macierzystej, wspólnie z macierzystą tworzą klon (potomstwo jednego osobnika, które powstało na skutek rozmnażania wegetatywnego). Kiedy różne klony się połączą powstaje łan jagodziska.

(zdjęcie: Joanna Karocka)

W Polsce borówki są bardzo pospolite. Występują na całym niżu, a w górach docierają do granicy 1800 mnpm. Najlepsze warunki dla borówek są w lasach sosnowych i sosnowo-świerkowych.

Dostępność owoców

Okres owocowania trwa od początku czerwca do końca września, w górach później.

(zdjęcie: Joanna Karocka)

Owoce zwane są na północy czarną jagodą, na południu borówkami, gdzieniegdzie jeszcze czernicami.

Zawartość składników odżywczych

Borówki są dość bogate w cukry (głównie fruktoza i glukoza) i średnio zasobne w kwasy organiczne (najwięcej jest kwasu cytrynowego). W porównaniu z innymi owocami leśnymi zawierają stosunkowo dużo manganu i żelaza. Są ubogie w wapń i fosfor. Z witamin zawierają duże ilości witaminy C, a także nieco karotenu i niewielkie ilości witamin z grupy B. Niektórzy twierdzą, że zawierają także prowitaminę D.

Borówki zawierają barwniki antocyjanowe zwane myrtyllinami. W środowisku zasadowym przybierają one barwę granatową, w silnie zasadowym zieloną, a w kwaśnym czerwoną. Poza nimi zawierają garbniki oraz inne ciała czynne, które powodują, że borówki mają właściwości lecznicze.

Jak wynika z badań, zawartość różnych składników jest zależna od pochodzenia owoców, a także od warunków pogodowych w czasie dojrzewania.

Zbieranie

Owoców nie powinno się zbierać wcześnie rano. Powinno się poczekać, aż rosa obeschnie. Z tego samego powodu nie powinno się zbierać owoców po deszczu. Najlepiej zbierać je bezpośrednio do łubianek. Przesypywane wielokrotnie tracą woskowy nalot i ulegają "zmęczeniu". Nie powinno się zbierać owoców przejrzałych (zwłaszcza w końcowym okresie sezonu). Przejrzałe owoce łatwo ulegają uszkodzeniu, a uszkodzone szybko fermentują, zarażając cały zbiór.

Zabronione jest używanie "grzebieni" do zbierania owoców (znane są pod różnymi nazwami).

Przechowywanie

Borówki nie są trwałymi owocami. Całkowicie suche można przechowywać przez krótki czas. W czasie przechowywania konieczny jest dobry dostęp powietrza. Owoce można mrozić i suszyć (suszone jednak zmieniają właściwości i nie wiem, na ile są dobre dla papug).

Uwagi

Sok z borówek bardzo brudzi i jest trudny do wywabienia. Po borówkach kolor zmieniają odchody papug.

Borówki należy podawać papugom bez liści i łodyg, same owoce.

Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea)

Informacje ogólne

Rośnie w całej niżowej części Polski, w górach sięga do podobnej wysokości co borówka czarna. Jest jednak mniej powszechna. Krzewinki brusznicy rosną na terenach mniej żyznych i wilgotnych niż borówki. Najczęściej rośnie pojedynczo, tylko wyjątkowo tworząc łany, które jednak nie są tak zwarte jak jagodowiska.

Dostępność owoców

Owocuje w sierpniu, rzadko już w lipcu. Na południu na ogół zakwita i owocuje powtórnie.

Jagody są początkowo białe, a w miarę dojrzewania czerwienieją.

(zdjęcie: Joanna Karocka)

Zawartość składników odżywczych

Owoce zawierają większe ilości kwasów owocowych i cukrów. Oprócz kwasów jabłkowego, cytrynowego i winowego (w niewielkich ilościach) brusznice zawierają kwas benzoesowy, dzięki któremu są trwalsze niż inne jagody.

Zbiór i przechowywanie

Podobnie jak borówki czarnej. Wyjątkiem jest większa trwałość.

Uwagi

Do brusznicy bardzo podobna jest mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi). Owoce mącznicy są jednak w środku białe i mączne. Owoce te nie są trujące, są jednak określanie (dla ludzi) jako niejadalne. Zjedzenie większej ilości może spowodować problemy zdrowotne.

Brusznice należy podawać papugom bez liści i łodyg, same owoce.

Borówka wysoka - amerykańska (Vaccinium corymbosum L.)

Informacje ogólne

Jest to gatunek borówki pochodzący z Ameryki Północnej. W Polsce jest uprawiany, nie rośnie dziko. Istnieje wiele odmian hodowlanych.

Młody krzaczek borówki wysokiej (amerykańskiej) z niedojrzałymi owocami.
(zdjęcie: Joanna Karocka)

Jak wskazuje nazwa, jest to krzew dość wysoki, dorasta nawet do 2,5 metra. Owoce są czarnofioletowe z zewnątrz podobne w kolorze do borówki, ale większe. Miąższ ma kolor zielonokremowy. Nie brudzą tak jak owoce borówki.

Dostępność owoców

Owoce dojrzewają od lipca do września. W innych okresach można kupić borówki importowane.

Zawartość składników odżywczych

Owoce zawierają spore ilości cukrów, kwasów owocowych i soli mineralnych.

Niedojrzałe owoce borówki amerykańskiej. Zdjęcie zostało zrobione pod koniec lipca w miejscowości górskiej.
(zdjęcie: Joanna Karocka)

Z witamin zawierają dość duże ilości witaminy C, poza tym witaminy: A, E, kwas foliowy, kwas pantotenowy, B1, B2, B3, B6. Ponadto owoce borówki są dobrym źródłem polifenoli, które mają działanie prozdrowotne.

Przechowywanie

Owoce borówki amerykańskiej są trwalsze niż borówki czarnej.

Uwagi

Nie należy podawać gałęzi i liści, a jedynie same owoce.

Artykuł przeniesiony ze stron Cockatiel czyli Nimfa. Pochodzi z 2006 roku. Dodany został opis borówki amerykańskiej.