Artykuł jest rozwinięciem artykułu o piórach.

"Prążki głodowe" są to prostopadłe (ewentualnie lekko skośne) do stosiny pióra  kreseczki, które przy patrzeniu na pióro pod światło przeświecają. Na piórach zielonych i niebieskich prążki głodowe są ciemne, na piórach żółtych i czerwonych (posiadających barwnik psitakofulwinę) są jasne. Generalnie świadczą o nieprawidłowościach w czasie wyrastania danego pióra. Zmiany te są najlepiej widoczne na dużych piórach: lotkach i przede wszystkim piórach ogona.

Prążki na czerwonej sterówce żako 

Prążki głodowe na sterówce papużki falistej

Najprawdopodobniej prążek głodowy na lotce nimfy (najprawdopodobniej ponieważ nie widziałam samego pióra, tylko zdjęcie, ale wydaje się z niego, że gałęzie pióra są nieuszkodzone).
(zdjęcie: kiki123)

Prążki głodowe powstają jeśli w danym momencie wzrostu pióra nie zostają wytworzone promyki pióra. Dlatego zawsze są prostopadłe do stosiny. Spowodowane jest to zaburzeniami na różnym tle. Występują one często u młodych ptaków, zwłaszcza ręcznie karmionych. U piskląt jest ich dużo i na wielu piórach dlatego, że u piskląt wiele piór rośnie równocześnie. U dorosłych ptaków pióra rosną nierównocześnie co powoduje, że na ogół prążki głodowe występują na pojedynczych piórach. Na jednym piórze może występować wiele prążków. Im jest ich więcej, tym gorzej.

Prążki głodowe a zniszczenia mechaniczne

Prążki głodowe wyglądają podobnie jak zniszczenia mechaniczne, jeśli te drugie biegną prostopadle do stosiny. Oba uszkodzenia piór można rozróżnić pod większym powiększeniem (lupą i mikroskopem). Przy prążkach głodowych gałęzie piór nie są uszkodzone, a przy zniszczeniach mechanicznych są.

Prążki głodowe. Niezniszczone gałęzie pióra.

Prążki głodowe. Niezniszczone gałęzie pióra.

Wyraźnie widać niezniszczone (ale o zmienionym kolorze) gałęzie pióra.

Zniszczone mechanicznie pióro.  Ptak może niszczyć pióra także podczas czyszczenia.

Widać uszkodzenia gałęzi pióra. 

Zdjęcia z mikroskopu. Uszkodzenia takie widać jednak też pod lupą.

Podobne do prążków głodowych zniszczenia piór mogą powstać w sytuacji jak twarda osłonka nie rozkrusza się. W miejscu w którym kończy się osłonka, pióro może zostać uszkodzone przez twardą i ostrą krawędź osłonki. Potem, po skruszeniu osłonki i rozwinięciu się pióra, miejsce, w którym kończyła się osłonka będzie przypominało prążek głodowy.

Strzałką zaznaczono koniec osłonki rosnącego pióra. To w tym miejscu może powstać pozorny prążek głodowy.
(zdjęcie: ja_Marusia)

Przyczyny

W języku polskim nazwa "prążki głodowe" nie jest najlepsza. Kojarzy się bowiem jednoznacznie z kwestami niedoborowymi, a czasem wręcz z głodzeniem ptaka. Przyczyny braków w pożywieniu są częstą przyczyną powstawania tego typu zmian na piórach, ale nie jedyną.

Z przyczyn niedoborowych najczęstszą przyczyną są braki metioniny (jeden z aminokwasów).

Przyczyny niezwiązane z żywieniem, to przejściowe zahamowanie wzrostu pióra, przejściowe choroby oraz stresory środowiskowe (np. nieodpowiednia temperatura), a także stres, który powoduje zmiany fizjologiczne, które mają wpływ na budowę pióra (np. wydzielanie kortykosteronu). Poważną choroba, której objawami mogą być prążki głodowe, jest PBFD.

Prążki głodowe na lotce amazonki
(Zdjęcie z Albumu - zzyx)

Tutaj kreseczki są równoległe do stosiny pióra, nie są to więc prążki głodowe, a inne zmiany (uszkodzenia mechaniczne?) na piórach.
(zdjęcie: zzyx)

Prążki głodowe występują bardzo częste u ręcznie karmionych piskląt. Przyczyną nie zawsze jest nieodpowiednie pożywienie ale częściej nieodpowiednie warunki, które powodują u piskląt stres (stresory środowiskowe).

Jak wynika z niektórych badań na prążkach głodowych może dochodzić do nadmiernego wzrostu saprofitycznych grzybów, które w pewnych przypadkach mogą stać się zagrożeniem dla zdrowia papugi.

Prążki głodowe zawsze wyglądają podobnie, nie da się więc po ich wyglądzie stwierdzić z jakiej powstały przyczyny.