Wymioty należy u papug odróżniać od zwracania pokarmu z wola w celu karmienia partnera (którym dla papugi może być także człowiek lub jakaś zabawka). Wymioty chorobowe mogą mieć dwie postaci: zwracanie pokarmu z wola i z żołądka. Pokarm zwracany z żołądka będzie miał przetrawioną postać i kwaśny odczyn; w wolu odczyn jest zasadowy. Tak naprawdę tylko zwracanie pokarmu z żołądka jest wymiotowaniem, z wola pokarm jest zwracany (to tak w kwestii poprawności terminologii, choć w artykule będziemy nadal posługiwać się powszechnym sformułowaniem "wymioty"). Ponieważ u ptaków występuje wole, prawdziwe wymioty (z żołądka) są bardzo rzadkie.

Wymioty mogą mieć różne przyczyny, od lekkiego zatrucia lub ciała obcego w wolu do poważnych (a nawet zagrażających życiu papugi) chorób. Podane poniżej domowe sposoby leczenia można stosować tylko w lekkich przypadkach, jeśli wymioty nie przejdą w ciągu dnia lub najwyżej dwóch (lub zaczną się nasilać) należy bezwzględnie udać się do lekarza. Lekarz powinien zdiagnozować chorobę i w zależności od przyczyny wymiotów podjąć właściwe leczenie. Nie jest zdiagnozowaniem choroby stwierdzenie "zapalenia wola" (poza pierwotnym zapaleniem), stan ten jest bowiem najczęściej jedynie wynikiem choroby i może być spowodowany wieloma różnymi przyczynami, z których każda wymaga innego leczenia. Np. w przypadku infekcji bakteryjnej podaje się antybiotyki, ale w przypadku drożdżycy podany antybiotyk może nawet zabić ptaka.

Wymioty spowodowane chorobą najczęściej będą połączone ze zmianami odchodów. 

Przyczyny wymiotów

• zapalenie wola (pierwotne)
• bakterie
• grzyby
• pasożyty
• ciała obce
• przejedzenie
• spożycie substancji drażniących (środki czystości, chemikalia itp.)
• spożycie trujących roślin
• inne zatrucia
• choroby wewnętrzne (nerek, wątroby, układu pokarmowego, nowotwory)
• nieodpowiedni pokarm (za tłusty, za słony itp.)
• zła karma (np. zarażona toksynami z grzybów)

Postępowanie

Choremu ptakowi zapewniamy spokój i ciepło (nie wolno przegrzać, nie należy więc podnosić temperatury więcej niż do 30 stopni). Do picia podajemy herbatkę rumiankową (zaparzona jak dla ludzi i rozcieńczona wodą 1:1). Do jedzenia podajemy gotowany ryż lub makaron, z ziarna najlepiej podawać proso senegalskie. Na wszelki wypadek lepiej pozbyć się dotychczasowej karmy, może być ona bowiem złej jakości i to ona może być przyczyną wymiotów.

Rada z książki doktora G. A. Gallerstein "The Complete Bird Owners Handbook": w celu złagodzenia stanu zapalnego należy podać Pepto-Bismol (doustnie):

• papużki faliste - 6 kropli co 4 godziny
• nimfy - 10 kropli co 4 godziny
• amazonki - 20 kropli co 4 godziny
• duże kakadu i ary - 30 kropli co 4 godziny.

Jeśli podejrzewamy zatrucie to podajemy papudze węgiel aktywowany (dawkowanie patrz artykuł o węglu).

Karmienie partnera

U niektórych papug, zwłaszcza u samotnych samców papużek falistych, często dochodzi do karmienia zabawek, sprzętów w pokoju, luster (lub innych odbijających powierzchni) oraz właścicieli w zastępstwie papuziego partnera. Najczęściej usunięcie przedmiotu atencji spowoduje ustanie karmienia. Jeśli karmiony jest człowiek nie można nic zrobić. Zwrócony przez ptaka pokarm należy jak najszybciej usunąć, bowiem jest on doskonałą pożywką dla grzybów i bakterii i ponownie zjedzony może spowodować infekcję.

Wymioty a karmienie

Rozróżnienie czy mamy do czynienia z wymiotami czy zwracaniem pokarmu związanym z karmieniem nie jest, wbrew pozorom, trudne. zachowanie ptaka jest bowiem zupełnie różne.

Karmienie

Papuga rusza głową w górę i w dół, aż w dzióbku pojawi się jedzenie, po czym składa to jedzenie z dzióbka w jednym miejscu albo połyka z powrotem. Pióra głowy są czyste. Papuga nie jest osowiała. Nie widać po niej specjalnego wysiłku.

Wymioty

Papuga wykonuje wprawdzie ruchy głowy w dół i w górę, ale także ruchy na boki. Ruchy na boki są częstsze i bardzo gwałtowne. Można to określić jako trzepanie głową. Ruchy w dół i w górę mają na celu wydobycie pokarmu z wola, a czasem i żołądka. Ruchami na boki papuga rozsypuje ziarno wokoło. Nie ma jednego miejsca, w które składa ziarno, ziarno jest rozsypane wszędzie dookoła (na dość dużej powierzchni). Poza ziarnem (i w ogóle tym co papuga wcześniej zjadła) papugi wymiotują śluzem. Czasem może to być sam śluz (jeśli całe wole zostało już wcześniej opróżnione). Przy wymiotach papuga ma często brudne i posklejane (od śluzu) pióra na głowie. U nimfy często będzie też sklejony czubek. Może mieć też na głowie i wokoło dzioba poprzyklejane pojedyncze ziarna. Po papudze widać na ogół, że jest chora, że zwracanie pokarmu nie jest dla niej normalne.

Posklejane piórka wokół dzioba i na główce świadczą o wymiotach. Tutaj o chorobie papugi świadczy też postawa.

Jeśli mamy więcej papug trzeba bardzo uważać. Pozostałe papugi mogą zjadać to co zwymiotowała chora papuga. W ten sposób mogą się od niej zarazić. Dobrze jest w takiej sytuacji oddzielić chorą papugę (rozdzielenie jest dobrym posunięciem także z innych względów).

Uwaga

U młodych ptaków wymioty mogą być bezpośrednim zagrożeniem życia, nie zaleca się w takim przypadku żadnych domowych sposobów i radzi jak najszybciej skontaktować się z doświadczonym lekarzem.

Artykuł pochodzi z serwisu Cockatiel czyli Nimfa, ukazał się w 2004 roku.