UWAGA: linki w artykule prowadzą do bardziej szczegółowych artykułów o danych owocach, strony otwierają się w nowych oknach.

Owoce w naturze są częstym pokarmem papug (procentowy udział owoców w naturalnej diecie zależy od gatunku papugi). Zawierają cukier (fruktozę), który powoduje, że są słodkie, a co za tym idzie chętnie jedzone. Jest to przystosowaniem się rośliny do rozmnażania. Ptaki w naturze zjadają owoce nie niszcząc nasion, które następnie wydalają i w ten sposób nasiona są rozsiewane. Papugi jednak często zjadają nie tylko miąższ, ale także pestki. Aby się przed tym zabezpieczyć wiele pestek zawiera toksyny. Dlatego nie powinno się podawać owoców z pestkami, chyba, że jesteśmy pewni, że dane pestki są bezpieczne.

Niektóre owoce mogą być szkodliwe jeśli nie są w pełni dojrzałe. Wiele papug jednak lubi niedojrzałe owoce, podawajmy jednak owoce w tym stanie tylko jak jesteśmy pewni, że nie zaszkodzą. Ze źródeł wiem, że można podawać niedojrzałe banany (zielone) i jabłka.

Owoce oprócz cukru zawierają także witaminy (zwłaszcza witaminę C), składniki mineralne, pektynę, węglowodany, potas, karotenoidy, różne kwasy owocowe i inne składniki. Zawierają mało białka i tłuszczy.

Najpopularniejsze owoce

UWAGA: jeśli nie napisano nic o pestkach, to podajemy owoce BEZ pestek. W artykule omawiam same owoce, a nie liście i drewno. Nie zawsze jadalny owoc oznacza, że można podawać liście i gałęzie. W wielu przypadkach owoce są jadalne, a cała reszta rośliny jest trująca. Jeśli nie zaznaczyła, że owoce można podawać z liśćmi i gałęziami, to znaczy, że albo nie można, albo nie posiadam takiej informacji. Informacji o bezpiecznym drewnie należy szukać w artykule o żerdziach.

Jabłka - w przypadku jabłek jest bardzo duży wybór gatunków, a co za tym idzie smaków, nie każda papuga będzie chciała jeść każde jabłko jakie jej podamy. Pestki jabłek są trujące (przynajmniej w większej liczbie), podanie jednej czy dwóch, raz na jakiś czas, nie zaszkodzi, wiele papug lubi te pestki. Myślę jednak, że lepiej zrezygnować z podawania pestek małym papugom, bo u nich znacznie łatwiej przedawkować.

jabłko
(zdjęcie z Albumu - jolcia)

Papugom można też podawać podobne do jabłek pigwy. Z powodu twardego miąższu nie należy podawać pigwy w większej ilości.

Gruszki - podobnie jak jabłka istnieje wiele gatunków różniących się smakiem.

Wiśnie i czereśnie - są bardzo dobre jako profilaktyka w przypadkach skazy moczanowej.

Śliwki - także istnieje wiele gatunków o różnych smakach. Gdzieś znalazłam jakąś informację o szkodliwości śliwek, ale nie była ona poparta żadnym wiarygodnym źródłem więc myślę, że można się tym nie przejmować, zwłaszcza, że w wielu innych źródłach zaleca się podawanie śliwek.

Brzoskwinie, nektarynki, morele - mogą być szkodliwe jeśli mają rozbite pestki, z których toksyny przedostaną się do miąższu. Owoce o nie przepołowionych i nie spleśniałych pestkach można spokojnie podawać papugom, zawsze lepiej jednak unikać okolic pestki.

Jagody: borówki (czarne jagody), maliny, jeżyny, truskawki, poziomki, porzeczki (czarne, białe, czerwone), brusznica, borówka amerykańska, żurawina, aronia, agrest, morwa - zawierają dużo witamin i innych substancji odżywczych, np. czarne porzeczki zawierają bardzo dużo witaminy C.

czerwona porzeczka
(zdjęcie z Albumu - luska)

Winogrona - bardzo zdrowe, podaje się je razem z pestkami i całymi gałęziami, jadalne są też liście. Należy jednak bardzo uważać na środki konserwujące i antygrzybicze - winogrona muszą być bardzo dobrze umyte. Ostatnio pojawia się jednak coraz więcej wątpliwości związanych z podawaniem winogron - niektórzy radzą w ogóle zaprzestać podawania tych owoców - ze względu na to, że są one najbardziej pryskanymi owocami na świecie. Z tego też względu lepiej nie podawać w ogóle papugom rodzynek. Jeśli mamy winogrona z własnej działki spokojnie możemy podawać papugom. Winogrona takie (i tylko takie!) najlepiej podawać w postaci całych kiści, papugi bardzo chętnie będą także skubać gałązki.

UWAGA: z winogronami nie należy mylić popularnego pnącza zwanego "dzikim winem". Jest to roślina, która nie ma nic wspólnego z winoroślą, a jej owoce są trujące.

maliny
(zdjęcie z Albumu - janczako)

Owoce cytrusowe - pomarańcze, mandarynki, grejpfrupty, kumkwaty, pomelo, cytryny - papugi lubią szczególnie pomarańcze i mandarynki. Należy podawać bez skórki, a przed podaniem BARDZO dokładnie umyć, najlepiej myć w jakimś detergencie (np. płynie do mycia naczyń) ponieważ woski, którymi są pokrywane nie są rozpuszczalne w wodzie, czyli umycie samą wodą nic nie daje. Nic nie daje też, polecane czasami, sparzenie wrzątkiem. Po umyciu owoców i obraniu ze skórki, a przed krojeniem, należy bardzo dokładnie umyć ręce tak żeby obranego owocu dotykać czystymi rękami i nie przenieść na niego toksyn ze skórki.

pomelo
(zdjęcie Paulina Szajek)

Owoce egzotyczne - kiwi, mango, figi, papaja, ananas,  banany, daktyle, durian, flaszowiec bez pestek, granaty (z pestkami),  gwajawa, kiwano, liczi, marakuja, nanercz zachodni,  opuncja (UWAGA na kolce) persymona bez włóknistego rdzenia (khaki), rambutany. Również w przypadku tych owoców należy bardzo dokładnie umyć skórkę - patrz wyżej.

granat
(zdjęcie z Albumu - Q@cper)

Z wspomnianych powyżej owoców na osobne wymienienie zasługuje banan. Jest to owoc, który w zasadzie nie ma specjalnych wartości, ale jest bardzo dobrym dietetycznym pożywieniem na okres choroby, dlatego dobrze jest nauczyć papugi jedzenia bananów. Banany można też podawać niedojrzałe, zielone - normalnie, nie w czasie choroby.

Papugom można też dawać owoce niektórych drzew i krzewów rosnących w lasach i w ogrodach (jako rośliny ozdobne). Jednak wiele drzew, a zwłaszcza krzewów, ma trujące owoce. Dlatego podawajmy TYLKO takie, które znamy (umiemy rozpoznać) i jesteśmy pewni, że nadają się do jedzenia. Owoce te to przede wszystkim: berberys, czeremcha, dzika róża (uwaga na “włoski” w owocach, należy je usunąć przed podaniem papudze) głóg, jarzębina, mahonia, ognik, rokitnik, tarnina, dereń jadalny. Zanim jednak podamy jakikolwiek z tych owoców radziłabym przeczytać artykuł na jego temat.

głóg

Można tutaj wspomnieć o arbuzach i melonach, choć biologicznie są one warzywami, na ogół myśli się o nich jako o owocach. Podaje się z pestkami.

Wymienione owoce zapewne nie są wszystkimi istniejącymi na świecie owocami, które można podawać papugom.

Szkodliwe, niebezpieczne i wątpliwe owoce

Oprócz awokado i rabarbaru nie są mi znane żadne inne całkowicie toksyczne owoce czy warzywa.

Problem jedynie stwarzają środki ochrony roślin, którymi są pryskane (nasze owoce) oraz środki konserwujące, którymi owoce są pryskane do transportu (tzw. owoce południowe). Z tego względu należy owoce bardzo dokładnie myć i najlepiej dodatkowo obierać ze skórki, a niektórych w ogóle lepiej nie podawać (przede wszystkim winogron). Owoce najlepiej myć w jakimś detergencie (np. płynie do mycia naczyń) ponieważ woski, którymi są pokrywane nie są rozpuszczalne w wodzie, czyli umycie samą wodą nic nie daje. Nic nie daje też, polecane czasami, sparzenie wrzątkiem. Po umyciu owoców i obraniu ze skórki, a przed krojeniem, należy bardzo dokładnie umyć ręce.

W różnych źródłach zalecane jest podawanie owoców czarnego bzu. Owoce te są jadalne, ale tylko całkowicie dojrzałe. W niecałkiem dojrzałych owocach zawartość toksyn jest na tle duża, że nie nadają się one do jedzenia. Dla ludzi na ogół wykonuje się soki i konfitury z owoców czarnego bzu, znane są przypadki zatrucia w wyniku dostania się do przetworów paru niedojrzałych owoców. Owoce czarnego bzu nie zawierają niczego czego nie można by dostarczyć papugom w inny sposób, dlatego lepiej w ogóle zrezygnować z tych owoców w diecie naszych papug, podobnie jak z kwiatów czarnego bzu..

Poziomki normalnie nie są szkodliwe, ale są owocami, które dość często uczulają (dane dotyczące ludzi). Znam papugi, które są uczulone na poziomki. Jeśli więc po podaniu poziomek zauważycie niepokojące objawy, należy odstawić poziomki.

Papaja, kiwi i ananas zawierają enzymy, które mogą - przy podaniu owoców w większej ilości - podrażniać błony śluzowe.

Wiele owoców, zwłaszcza dzikich, zawiera pewne ilości toksyn, wiele owoców zawiera też składniki lecznicze (np. głóg), które nie są obojętne dla zdrowego organizmu. Jadalne owoce zawierają jednak tych składników na tyle mało, że nadają się do spożycia. Nie można podać konkretnej liczbowej zawartości toksyn, ponieważ zawartość ta jest bardzo różna i zależy od wielu czynników jak choćby wilgotność. Jeśli lato jest suche koncentracja toksyn jest większa. Żadnych owoców, a zwłaszcza tych, które zawierają jakieś toksyny, nie można podawać stale i w dużych ilościach.

Owoce suszone i mrożone

Owoce możemy suszyć i zamrażać. Tracą one wtedy cześć np. witamin, ale za to możemy je podawać także w okresie kiedy nie są one dostępne. Zarówno przed zamrożeniem jak i przed suszeniem owoce muszą być dokładnie umyte i wysuszone. Do suszenia najbardziej nadają się owoce zawierające mniej wody, np. morele, jabłka, banany, brzoskwinie, truskawki. Suszyć można w specjalnych suszarkach albo w piekarniku, w temperaturze ok. 40-60 stopni przy uchylonych drzwiczkach od piekarnika.

Jak podawać owoce

Owoce można podawać na najróżniejszy sposób: w całości (jeśli można je podawać z pestkami), pokrojone w kawałki, starte. Wszystko zależy od wielkości papugi i jej upodobań.

mango
(zdjęcie Paulina Szajek)

Przy podawaniu owoców należy wystrzegać się umieszczania ich kawałków pomiędzy prętami klatki, bowiem kwas z owoców będzie rozpuszczał cynk z prętów klatki i rozpuszczony cynk osadzi się na owocu, który papuga zje. Cynk jest dla papug trujący.

Sok z owoców

Papugom można także podawać soki z owoców.

Tutaj chciałabym jednak napisać o czymś innym. Papugi bardzo często po zjedzeniu owoców wycierają sobie dzioby o nasze ubranie, otrzepują się i w ten sposób mogą zaplamić wszystko dookoła. Soku z niektórych owoców nie da się zmyć. Większość (nie pisze, że wszystkie, bo wszystkich nie próbowałam) soków z owoców można w bardzo prosty sposób wywabić z materiałów. Podstawowym warunkiem usunięcia plamy niepróbowanie usuwania plamy przy pomocy mydła. Plama potraktowana mydłem nie zejdzie. Oczywiście dzisiaj mamy różne odplamiacze, ale jest stary bardzo dobry sposób: polewamy plamę wrzątkiem, po kilku sekundach (lub minutach, jeśli jest bardzo mocna) plama zniknie! Plamy z soku owoców pozornie nieplamiących (np. jabłka i gruszki) należy polewać wrzątkiem około minuty. Świeża plama z soku tych owoców jest niewidoczna, dopiero po wypraniu przybiera ona żółtawy kolor.

Artykuł ten w podobnej wersji ukazał się też w serwisie o nimfach - Cockatiel czyli Nimfa.

Zdjęcia, o ile nie jest podpisane inaczej, są mojego autorstwa.